گشت و گذار یک روزه در طبیعت اصفهان

 اصفهان را با تاریخ و معماری اش می شناسیم اما اگر گذارتان به این شهر خوش آب و هوا بیفتد می توانید یک روز یا نیم روز را در تفرجگاه ها و مکان های تفریحی این شهر بگذرانید. ما برای طبیعت گردی در اصفهان پیشنهادهایی داریم که خواندنشان خالی از لطف نیست.

 پارک جنگلی صفه

مجموعه ارتفاعات معروف به کوه صفه با بلندترین نقطه ارتفاعی 2257 متر در جنوب غربی اصفهان واقع شده است. این کوه از شمال به جاده کمربندی، از غرب به کوه های تخت رستم و دره خان، از شرق به شهرک ها و مجتمع های مسکونی و از جنوب به اراضی باز و خط آهن منتهی می شود. کوهستان صفه که تا چند دهه پیش به صورت عنصری مجزا و با فاصله از شهر اصفهان قرار داشت اینک با توسعه شهر به طرف جنوب کاملاً به شهر متصل شده و بخشی از آن به عنوان پارک کوهستانی کاربری یافته است.

کوهستان صفه به دلیل داشتن ساختار طبیعی شگرف، بقایای آثار ناشناخته و کهن و وجود قصه ها و افسانه های گوناگون در مورد آن، سرگذشتی راز آلود و اسطوره ای در ذهن و یاد مردم منطقه پیدا کرده است تا جایی که دژ قدیمی آن (شاه دژ) را قلعه دیو نام داده اند. این قلعه باستانی در آغاز قرن ششم عرصه مبارزه فرقه اسماعیلیه با حکومت سلجوقی بوده است و برخی از زوایا و غارهای این کوه مکان گوشه گیری دراویش صوفی بوده است.

 

  وجود روایات گوناگون درباره ریشه نامگذاری کوه صفه خود بیانگر سرنوشت ناشناخته و پر رمز و راز آن است. برخی روایت ها نام کوه را به فضای صاف و صخره مانند روی قله کوه نسبت می دهند، برخی آن را برگرفته از صفای منظره اطراف کوه می دانند اما برخی تحقیقات جدی تر حاکی از این است که نام صفه مشتق از واژه باستانی «اسپه» (سپه یا سپاه) است که با نام شهر اصفهان (سپاهان) و نقش تاریخی آن پیوند دارد.

جدای از تاریخ پرماجرای این منطقه، کوهستان صفه خود دارای ارزش ها و جاذبه هایی است که با نیازهای عمیق شهروندان و شهرنشینان نظیر نیاز نزدیکی به طبیعت، تماشای آسمان، خلوت و آرامش، تحرک و فعالیت و مانند اینها بستگی دارد.

پارک نفریحی ناژوان

ناژوان از انبوه بیشه ها و باغهای اصفهان است که تا حدودی از تحول دوران و تصور ایام مصون و محفوظ مانده و هنوز مایه طراوت شهر است. ناژوان ترکیبی است از دو کلمه "ناژ" و "وان" که ناژ گیاهی است از خانواده صنوبر که از آن جمله اند: تبریزی، کبوده، صنوبر و "وان" پسوند است برای جا و مکان و ناژنان یا ناژوان به معنی جایگاه درختان ناژو "صنوبر" پس ناژوان به معنی محلی بوده است در غرب اصفهان با بیشه های انبوه از درختان ناژو "کبوده، زبان گنجشک" که بومی اصفهان است.

  

  ناژوان کنونی با وسعتی در حدود 1200 هکتار در بخش غربی شهر تنها بقایای فضای سبز متمرکز حاشیه شهر اصفهان است. که به مثابه ریه شهر اصفهان از دیدگاه زیست محیطی اهمیت ویژه ای یافته است رودخانه زاینده رود با عبور از دل باغ ها و بیشه ها و مزارع وسیع کشاورزی جلوه ای کم نظیر به آن بخشیده و این محیط را از دیگر پارک های اصفهان متفاوت ساخته و به یکی از مراکز تفریحی شهر اصفهان مبدل ساخته است.

ناژوان محیطی است با درختانی انبوه، رودخانه ای جاری، مادیهایی روان، بیشه هایی وحشی، پرندگانی مهاجر و چشم اندازی زیبا از طلوع و غروب خورشید به دور از سازه های شهری در میان رودخانه با زمینه ای از سبزینگی هوایی به لطافت نسیم صبحگاهی در شهری صنعتی که با چند دقیقه فاصله در آن می توان هیاهوی شهر را فراموش کرد.

اکنون ناژوان با فضاهایی همچون زمین های ورزشی، استخر، کمپینگ، باغ پرندگان، زمین های بازی کودکان، ایستگاههای درشکه سواری، اسب سواری، قایقرانی، منطقه دوچرخه سواری برای شهروندان قابل استفاده بود در آینده ای نزدیک با افتتاح باغ پروانه ها، رستوران، باغهای ملل، گیاهشناسی و دارویی، پارک آبی، پارک بازی های سنتی کودکان و... پذیرای شهروندان و اوقات فراغتشان است.

 کلاه قاضی

ناژوان و صفه اگرچه پارک جنگلی بودند اما کلاه قاضی کوه و دشتی است که جاذبه های خشک و کویری منطقه را به رخ می کشد. ارتفاعات کلاه قاضی به همراه دشت‌های اطراف آن یکی از بهترین زیستگاه‌های حیات وحش این منطقه از ایران بوده و چناچه در تاریخ آمده است در زمان شاه‌عباس صفوی و بعد از آن به خصوص در دوره قاجاریه، این کوه‌ها از شکارگاه‌های سلاطین بوده و مخصوصا در اواخر قرن نوزده، ظل السلطان پسر ارشد ناصرالدین شاه که سال‌های متمادی حاکم اصفهان بوده در کتاب خاطرات خود مکرر از کلاه قاضی و شاهکوه به عنوان شکارگاهی خوب و غنی یاد کرده است.

   

 پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی به دلیل قرار داشتن در اقلیم خشک دارای سیمای نیمه کویری است. به دلیل بارندگی کم و نیمه کویری بودن، منطقه دارای پوشش گیاهی ضعیفی می‌باشد و دارای ظرفیت بسیار محدودی از نظر جمعیت حیات وحش است. اما وسعت مناسب و سیمای مطلوب توپوگرافی آن (شامل دو رشته کوه در دو طرف و بخش دشتی در بین دو کوه) باعث می‌شود که بتواند در سال‌های با وضعیت عادی کلیه نیازهای زیستی حیات وحش خود را تامین کند.

تنها وجود معادن سنگ لاشتر در این منطقه که بین دو رشته کوه شیدان و کلاه قاضی واقع است باعث تخریب چشم انداز زیبای منطقه شده است اما از آنجا که فعالیت این معادن مربوط به بیش از 50 سال گذشته می‌باشد و مشمول ضوابط زیستی محیطی مصوب اخیر نمی‌گردند کماکان به فعالیت خود در محدوده پناهگاه حیات وحش ادامه می‌دهند.